کمبود اعتماد به نفس تاثیرات مخربی بر روی ذهن، بدن و ارتباطات اجتماعی افراد دارد و می‌تواند ریشۀ بسیاری از بیماری‌ها و ناکامی‌ها باشد.

دربارۀ مشکلات ناشی از کمبود اعتماد به نفس بیشتر بدانید

کمبود اعتماد به نفس می‌تواند زندگی افراد را نابود کند و منجر به رنج‌های عاطفی یا شغلی بی‌شماری شود. ترس از انجام کارهای اشتباه، ترس از قضاوت شدن، ترس از دوست داشتن و دوست داشته شدن و بسیاری از مشکلات دیگر در زندگی می‌تواند به عدم اعتماد به نفس ما مربوط باشد. اعتماد به نفس مانند قلب یک هرم است که اصل و اساس آن، اعتماد داشتن به خود است. این مسئله از سنین نوجوانی شکل می‌گیرد و در نهایت هنگام تایید خود بروز می‌کند و آسیب‌های زیادی را در پی خواهد داشت.

در این مقاله قصد داریم کمبود اعتماد به نفس در افراد را به صورت ریشه‌ای بررسی کنیم و تاثیرات منفی آن را بیان کنیم. لطفا تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

چگونه کمبود اعتماد به نفس می‌تواند به نابودی زندگی ما منجر شود؟

کمبود اعتماد به نفس می‌تواند منجر به احساس ناامیدی، نارضایتی و استثمار شدن به انسان بدهد. انسان‌هایی که دچار کمبود هستند، خود را بابت شکست‌هایشان مقصر می‌دانند و تصویری که از خود در ذهن دارند منفی است و نمی‌توانند به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کنند. نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که هر سازوکاری می‌تواند معکوس شود و هر دور باطلی می‌تواند به یک دور مطلوب تبدیل گردد.

افرادی که اعتماد به نفس کافی ندارند، جرات اقدام ندارند و عدم اعتماد به نفس مانع از ابراز خواسته‌ها و نیازهای آنها می‌شود و این مسئله به تدریج تبدیل به سدی در مسیر آرزوهای آنها می‌گردد. مشکل آنها ترس از موفق نشدن است. آنها شکست را پیش‌بینی می‌کنند.

اگر دچار کمبود اعتماد به نفس هستید، در این دور باطل شکست گرفتار شده‌اید

به خودتان می‌گویید که موفق نمی‌شوید، شکست را پیش‌بینی می‌کنید، فکر شکست شما را می‌ترساند، ترجیح می‌دهید تلاش نکنید، عقب‌نشینی می‌کنید و کاری انجام نمی‌دهید، نمی‌توانید به آنچه که می‌خواهید برسید، دیگر نمی‌توانید برای خودتان ارزش قائل شوید و نمی‌توانید به عملکردتان افتخار کنید، بیشتر از اینکه کاری نکرده‌اید شرمنده‌اید، از درون خودتان را سرزنش می‌کنید، به خودتان می‌گویید: «می‌بینی که قادر به انجام آن نیستی»، این مسئله فرضیه ابتدایی شما را تقویت می‌کند که هرگز موفق نمی‌شوم و این دور باطل به طور مستمر در زندگی شما تکرار می‌شود.

شما می‌توانید دور باطل شکست را معکوس کرده و به دور مطلوب موفقیت تبدیل کنید. برای این کار کافیست عملی انجام دهید که چندان اهمیتی ندارد و با موفقیت در انجام آن، شکست را نسبی کنید. کاری را انتخاب کنید که شانس موفقیت آن زیاد است و حوزه‌ای را انتخاب کنید که در آن مسلط هستید. 

بنابراین می‌توان گفت اعتماد به نفس یک فرآیند یا یک سازوکار است که می‌تواند معکوس شود، پس اگر اعتماد به نفس ندارید نگران نباشید.

احساساتی که افراد مبتلا به کمبود اعتماد به نفس می‌توانند تجربه کنند

افرادی که اعتماد به نفس کافی ندارند، پنج نوع احساسات اصلی را تجربه می‌کنند. البته ممکن است همه این احساسات به صورت همزمان تجربه نشود.

این پنج احساس عبارتند از:

• اندوه
• ترس
• گناهکاری
• شرمساری
• طردشدگی

افرادی که دچار کمبود اعتماد به نفس هستند با ترس از موفق نشدن و ترس از مسائل غیرمترقبه، یک نگرانی دائمی را تجربه می‌کنند. این ترس آنها را ناتوان می‌کند و مانع از انجام کارهایشان می‌شود. عمل کردن برای آنها مانند یک خطر هولناک است. 

حس دیگری که این افراد تجربه می‌کنند، احساس گناه است. آنها مدام خودشان را سرزنش می‌کنند و تصورشان این است که باید کمترین کار ممکن را انجام دهند و از پذیرش مسئولیت و مقصر بودن خود جلوگیری کنند.

حس دیگر، شرمساری یا ترس از ناامید کردن دیگران است. این حس باعث می‌شود که فرد تا حد امکان محتاط باشد و همیشه در این فکر است که دیگران قضاوت درستی از او ندارند.

حس دیگر، احساس طرد شدگی است. جدا بودن و خارج شدن از گروه‌ها موجب می‌شود که فرد فکر کند مثل دیگران نیست و طرد شده است. 

هرکدام از این احساسات منفی منجر به طرز تفکر و رفتاری خاص می‌شوند. تمام این‌ها به این دلیل است که فرد تصور خوبی از خود ندارد. این احساسات منفی می‌تواند در بدن او هم نمود پیدا بکند و به محض مواجه شدن با مشکل، بدن شروع به نشان دادن واکنش کند. برای مثال این افراد ممکن است دچار تپش قلب بشوند، دست‌هایشان بلرزد و حتی در صحبت کردن هم دچار مشکل بشوند.

پنج مشکل عمده‌ای که ممکن است در روابط شما با دیگران به وجود بیاید

کمبود اعتماد به نفس می‌تواند در روابط شما با دیگران نیز تاثیرگذار باشد:

1. نیازها و خواسته‌هایتان را مطرح نمی‌کنید

کمبود اعتماد به نفس باعث می‌شود که شما نیازها و خواسته‌هایتان را مطرح نکنید. برای مثال ممکن است مسیر خود را گم کرده باشید اما به جای سوال کردن از رهگذران، زمان زیادی را صرف پیدا کردن مسیر می‌کنید. زمانی که مسئله‌ای شما را آزار می‌دهد، جرات بیان آن را ندارید.

2. از دیگران انتقاد نمی‌کنید

دومین مشکلی که ممکن است در نتیجه عدم اعتماد به نفس در روابط شما با دیگران به وجود بیاید این است که شما از ترس واکنش دیگران ترجیح می‌دهید که انتقادهایتان را برای خودتان نگه دارید. این مسئله باعث می‌شود که دیگران به رفتار خود ادامه دهند و شما هم به دلیل اینکه نتوانسته‌اید واکنش مناسبی در مقابل رفتار آنها از خود نشان دهید ناراضی هستید و دچار آزردگی خاطر می‌شوید. شاید با خودتان بگویید که همه از من سوءاستفاده می‌کنند. بدیهی است که این مسئله باعث می‌شود که چیزهای مهمی را از دست بدهید.

برای مثال همسایه شما سروصدا می‌کند و شما جرات نمی‌کنید از او بخواهید که این کار را متوقف کند یا همسرتان به طور مداوم شما را تحقیر می‌کند اما شما به دلیل آنکه خودتان را دست کم می‌گیرید، به او این اجازه را می‌دهید که به رفتار خود ادامه دهد. 

3. نه گفتن برایتان سخت است

دیگران از شما سوءاستفاده می‌کنند و از حد و حدود خود فراتر می‌روند. شما هم جایگاه آنها را نمی‌توانید نشان دهید زیرا عادت نکرده‌اید که با آنها مخالفت کنید. عواقب این کار بسیار وحشتناک است زیرا مرزهای حریم خصوصی شما از بین می‌رود و حتی اگر دیگران  تصویر یک شخص اجتماعی و مهربان از شما در ذهن داشته باشند، شما خودتان را هالو می‌دانید.

4. وقتی به شما حمله می‌شود از خودتان دفاع نمی‌کنید

باید یاد بگیرید بدون پرخاشگری از خودتان دفاع کنید زیرا پاسخ‌های پرخاشگرانه به سرعت منجر به درگیری خواهند شد.

5. به اندازه کافی برای خودتان ارزش قائل نمی‌شوید

شما می‌ترسید از اینکه توجه دیگران به شما جلب شود به همین دلیل ترجیح می‌دهید در سایه کار کنید و به دیگران بها دهید. در برخورد با دیگران بسیار محتاط هستید و توانایی‌های خود را بروز نمی‌دهید.

بیماری‌های ناشی از عدم اعتماد به نفس

همانطور که گفتیم کمبود اعتماد به نفس می‌تواند منجر به بیماری شود و در جسم شما نیز نمود پیدا کند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افسردگی
• اضطراب اجتماعی
• اختلال اضطراب فراگیر
• اعتیاد به الکل
• ‌اشتهایی و ضربه‌های روحی

 اعتماد به نفس مفرط نیز می‌تواند منجر به بروز برخی بیماری‌ها مانند شیدایی و خودشیفتگی شود.

سخن پایانی

در این مقاله درباره کمبود اعتماد به نفس و اثرات منفی آن بر روی بدن و ارتباط با دیگران صحبت کردیم و احساساتی را که این‌گونه افراد تجربه می‌کنند بیان نمودیم. تاثیرات عدم اعتماد به نفس بر روی زندگی افراد بسیار گسترده است و این امر به تنهایی می‌تواند سد موفقیت افراد شود.