کتاب افسردگی نهفته اثر مارگارت رابینسون رادرفورد به کمال‌طلبی به عنوان ریشۀ گونه‌ای از افسردگی اشاره می‌کند که علائم متفاوتی با افسردگی بالینی دارد.

از افسردگی نهفته چه می‌دانید؟

افسردگی نهفته اثر مارگارت رابینسون رادرفورد عنوان جذاب کتابی است که به کمال‌طلبی می‌پردازد. در این کتاب به جنبۀ مهمی از افسردگی پرداخته می‌شود که تاکنون از آن صحبتی نشده است. مارگارت رابینسون معتقد است که کمال‌طلبی انسان را به ورطۀ افسردگی می‌کشاند و بین این دو رابطۀ مستقیمی وجود دارد و نام این افسرگی را افسردگی نهفته گذاشته است.

کمال‌طلبی چیست؟

کمال‌طلبی که در انگلیسی به آن Perfectionism گفته می‌شود، به این معناست که یک فرد حاضر نیست استانداردی را بپذیرد که حتی کمی کمتر از حد ایده‌آل باشد. افراد کمال‌طلب از خودشان و دیگران انتظارات غیرواقعی دارند و بدون توجه به اقتضای زمان، انتظار کیفیت بالایی از عملکرد خود و سایرین را در ذهن پرورش می‌دهند.

این افراد ممکن است اهداف و استانداردهایی را برای زندگی خود در نظر بگیرند که قابل دستیابی نباشد و خود را در صورتی ارزشمند تلقی می‌کنند که بتوانند به آن استانداردها و کیفیتی که برای خود تعیین کرده‌اند دست پیدا کنند. این افراد ممکن است بی‌وقفه تلاش کنند تا همه چیز بدون ایراد باشد و خطا و مشکلی وجود نداشته باشد. کمال‌طلبی می‌تواند انسان را مجبور کند که قضاوت سختگیرانه و غیرمنعطفی دربارۀ خودش و سایرین داشته باشد.

البته بدیهی است که همیشه نمیتوان به کمال‌طلبی به عنوان یک ویژگی منفی اشاره کرد. گاهی ممکن است کمال‌طلبی منجر به انگیزش افراد برای دستیابی به اهداف بلندپروازانه شود. چنانچه افراد در صورت دست نیافتن به این استانداردها و اهداف، زندگی خود را ویران کنند، آنگاه میتوان برچسب منفی به این ویژگی زد. البته بسیاری از روانشناسان کمال‌‌طلبی مثبت را قبول ندارند.

چه ارتباطی بین افسردگی نهفته و کمال‌طلبی وجود دارد؟

کتاب افسردگی نهفته معتقد است که کمال‌طلبی یکی از علت‌های شایع اما ناشناختۀ افسردگی است. افرادی که به این افسردگی دچار می‌شوند در ظاهر مشکلی ندارند و خیلی کم پیش می‌آید که رنج درونی خود را نشان دهند. این افراد به دلیل توقعات بیجایی که از خود دارند از افسردگی پنهانی رنج می‌برند. نویسندۀ این کتاب معتقد است که هیچ محدودۀ سنی، جنسیتی، نژادی یا مذهبی وجود ندارد که از خطر کمال‌طلبی و افسردگی نهفته در امان باشد.

افرادی که دچار افسردگی نهفته هستند چه ویژگی‌هایی دارند؟

در این کتاب به ویژگی‌هایی اشاره شده است که نویسنده معتقد است از جمله ویژگی‌های افسردگی نهفته هستند:

1. کمال‌طلبی بیش از حد

این افراد کمال‌طلبی بیش از حد دارند و صدای درونی‌شان همیشه آنها را سرزنش می‌کند. این افراد همیشه از خود انتظار بهترین‌ها را دارند و ممکن است ساعت‌های زیادی وقت صرف کنند تا چیزی را بدون نقص و ایراد بسازند.

2. احساس مسئولیت شدید

این گروه از افراد خود را ملزم می‌دانند که هر مسئولیتی را بپذیرند و توانایی نه گفتن ندارند.

3. نشخوار ذهنی مستمر

دلیل نشخوار مداوم ذهن این افراد این است که از احساسات دردناک دوری کرده و آنها را سرکوب کنند. آنها از آسیب‌پذیر بودن به شدت می‌ترسند و تلاش می‌کنند تا احساسات خود را بروز نداده و آن را سرکوب کنند.

4. نگرانی بیش از حد

این افراد همیشه نگران هستند و تلاش می‌کنند تا خود و محیط اطرافشان را کنترل کنند. آنها نگران خوب پیش نرفتن کارها هستند و خود را در تلۀ مسئولیت بیش از حد می‌اندازند. نگرانی بیش از حد درباره این موضوع سبب می‌شود تا آنها تمایل به کنترل بیش از اندازۀ اوضاع داشته باشند و این مسئله باعث می‌شود تا مسئولیت بیشتری را بپذیرند و خستگی زیادی را تجربه کنند. خستگی منجر به خشم و رنجش پنهان درونی آنها می‌شود که تلاش می‌کنند تا آن را سرکوب و پنهان کنند.

5. تمرکز زیاد بر روی کارها و استانداردهایی معین

این افراد به شدت بر روی کارها و استانداردهای خود متمرکز هستند و تنها در صورتی احساس رضایت و ارزشمندی می‌کنند که به دستاوردهای معینی دست پیدا کنند. آنها تنها در صورتی احساس عزت نفس دارند که به موفقیت برسند و موفقیت برای آنها به منزلۀ تحقق استانداردهایی است که برای خود و زندگی تعیین کرده‌اند. این افراد نمی‌توانند باور کنند که دلیل ارزشمندی آنها به وجودشان وابسته است.

6. منع ورود سایرین به دنیای درونی‌شان

این افراد خود را موظف می‌دانند که رفاه و آسایش دیگران را فراهم کنند ولی نیازی به دریافت کمک از سمت سایرین ندارند و دوست ندارند از کسی درخواست کمک کنند.

7. بی‌توجهی به آسیب‌های شخصی

این افراد به آسیب‌ها و غم و اندوه شخصی خود توجهی نمی‌کنند. آنها با خودشفقتی رابطه‌ای ندارند و نمی‌توانند بدون ملامت به آسیب‌هایی که داشته‌اند نگاه کنند و تاثیر آنها را بر زندگی خود بررسی کنند. خودشفقتی به معنای خوددلسوزی یا Self-Compassion است و به این معناست که در صورت بروز سختی و درد و رنج به گونه‌ای با خود برخورد کنید که با دیگران برخورد می‌کنید.

8. شکرگزاری و خوش‌بین بودن بیش از حد

خوش‌بینی بیش از حد سبب می‌شود تا افراد به نیمه خالی لیوان هرگز توجه نکنند و نقص‌ها و ایراداتی را که در پس هر اتفاق خوبی وجود دارد نبینند. هر اتفاق مثبتی و هر نعمتی در درون خود نقصی دارد و در درون هر مشکلی موهبتی نهفته است و لازم است که انسان به دو نیمه پر و خالی لیوان همزمان توجه کند.

8. ابتلا به اختلال‌های جانبی

ممکن است این افراد به اختلال‌های جانبی مانند اضطراب، اختلال وسواس جبری و ... نیز دچار باشند.

9. مشکلات عاطفی

این افراد حتی در صورت موفقیت در ساختار حرفه‌ای، در روابط صمیمی خود دچار کشمکش‌های عاطفی هستند. مخفی کردن خود واقعی سبب می‌شود که آنها هیچ‌گاه نتوانند روابط درستی با دیگران برقرار کنند.

تفاوت‌های افسردگی نهفته با افسردگی بالینی

علائم افسردگی نهفته با افسردگی بالینی متفاوت است و به همین دلیل بیشتر افراد مبتلا نمی‌توانند آن را تشخیص دهند و اصلا خود را افسرده نمی‌دانند.

افرادی که مبتلا به افسردگی بالینی هستند باید یکی از این دو شاخصه‌ را داشته باشند:

• وضعیت روانی بسیار افسرده در تمام طول روز یا اغلب اوقات
• فقدان علاقه به فعالیت‌هایی که پیش‌تر لذت‌بخش بوده که به آن آنهدونیا می‌گویند. آنهدونیا می‌تواند به معنای ناتوانی در لذت بردن نیز باشد.

روانشناسان معتقدند که علاوه بر یکی از شاخصه‌های اصلی بالا، چهار مورد از شاخصه‌های زیر نیز باید در افراد مبتلا به افسردگی بالینی وجود داشته باشد:

• افکار مبهم یا ناتوانی در تصمیم‌گیری و انتخاب
• کند شدن فعالیت‌های فیزیکی و ذهنی
• مشکل در هدف‌گذاری
• اختلال خواب یا اشتها
• احساس ناامیدی و درماندگی
• احساس بی‌ارزشی و یا خودکم‌بینی
• خستگی و تنش
• فکر خودزنی

سخن پایانی

کتاب افسردگی نهفته به کمال‌طلبی به عنوان زیربنا و عامل اصلی گونه‌ای از افسردگی اشاره می‌کند. این افراد در حالی که رنج درونی بسیاری دارند خود را افسرده نمی‌دانند زیرا علائم رایج در بیماران افسرده را ندارند. یادتان باشد که افسردگی نهفته اختلال ذهنی و روانی نیست و تشخیص آن در خودتان نیز همیشه به سادگی صورت نمی‌گیرد.