زبان بدن یا Body Language به علم اشارات بدن گفته می‌شود که یکی از ابزارهای ارتباطی مهم بین افراد بوده و بخش مهمی از ارتباطات انسان‌ها را شکل می‌دهد.

زبان بدن و اهمیت یادگیری آن

زبان بدن که به آن اشارات بدن، تن‌گفتار و یا Body Language نیز گفته می‌شود، به علمی تبدیل شده که یادگیری رموز و فنون آن برای همه لازم و ضروری است. زبان بدن یکی از ابزارهای ارتباطی مهم بین افراد است و بخش مهمی از ارتباطات ما را شکل می‌دهد و بررسی و درک آن می‌تواند در درک احساسات دیگران و نیازهای آنها به ما کمک شایانی کند. توجه به این علم و یادگیری آن می‌تواند فواید زیادی برای ما داشته باشد که در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت.

زبان بدن چیست؟

شاید تصور بسیاری از افراد بر این باشد که ارتباط بین انسان‌ها فقط به صورت کلامی است و مادامی که انسان سکوت کند، توانایی برقراری ارتباط و تاثیرگذاری بر دیگران از او سلب خواهد شد. علم زبان بدن به ما می‌گوید که این باور صحیح نیست. ارتباط انسان‌ها می‌تواند به صورت غیرکلامی و رفتاری نیز باشد و اشخاص این توانایی را دارند که بدون کوچکترین صحبتی با یکدیگر، به صورت مستقیم و غیرمستقیم با هم ارتباط برقرار کنند. این ارتباط‌های غیرکلامی را زبان بدن می‌گویند که از طریق وضعیت اجزای مختلف بدن، ژست‌ها، اشاره‌های بدنی، حرکات چشم‌ها و جلوه‌های هیجانی صورت اتفاق می‌افتد. وضعیت اجزای بدن شامل محل قرارگیری دست‌ها، محل قرارگیری پاها، شیوۀ ایستادن و نشستن و همینطور شیوۀ راه رفتن و خوابیدن است.

با تسلط بر این مهارت، افراد قادر خواهند بود به صورت غیرمستقیم بر دیگران تاثیر بگذارند و یا حتی آنچه را که در ذهن آنها می‌گذرد متوجه شوند. البته یادتان باشد که علم زبان بدن و مهارت در درک اشاره‌های بدن دیگران با ایدۀ شبه‌علمی ذهن‌خوانی متفاوت است.

پس زبان بدن به پیام‌های غیرکلامی گفته می‌شود که افراد به واسطۀ حرکات بدن و یا حالت‌های صورت خود انتقال می‌دهند و در این رشتۀ علمی میتوان به بررسی و مطالعۀ روابط میان فردی از طریق درک و بررسی حالت‌های مختلف بدن و صورت و ژست‌های مختلف پرداخت.

آیا میتوان به زبان بدن افراد اعتماد کرد؟

نکته‌ای که دربارۀ زبان بدن حائز اهمیت است این است که به دلیل آنکه این موضوع تحت کنترل خودآگاه افراد نیست، قابل اعتماد است. ریشۀ زبان بدن در ناخودآگاه افراد است و آنها به سختی می‌توانند زبان بدن خود را کنترل و یا جعل کنند. برای مثال، افرادی که در حال تحریف واقعیت و دروغ گفتن هستند، به راحتی نمی‌توانند زبان بدن خود را کنترل کنند. هم‌راستا بودن زبان بدن و کلام افراد نشان‌دهندۀ این است که آنها در حال بیان واقعیت هستند و به همین دلیل میتوان به راحتی به آنها اعتماد کرد.

ما در بسیاری از موارد با توجه به حسی که از زبان بدن افراد می‌گیریم آنها را قضاوت می‌کنیم و آنها را ترسو، با اعتماد به نفس، دروغگو، مضطرب و ... میخوانیم. چنانچه با این علم بیشتر آشنا شوید متوجه خواهید شد که حستان در برخی موارد درست بوده و می‌توانید به آن اعتماد کنید.

یادگیری زبان بدن چه فوایدی دارد؟

یادگیری زبان بدن می‌تواند فایده‌های بیشماری برای شما داشته باشد. از جمله فواید تسلط بر این علم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1. با بررسی و شناخت اشارات بدن فرد مقابل، بهتر می‌توانیم از راستی و نادرستی حرف‌های آنها اطمینان پیدا کنیم و این مسئله به ما در تصمیم‌گیری کمک می‌کند.

2. با زبان بدن خودمان می‌توانیم افراد دیگر را به ویژه در مذاکرات کاری، بهتر قانع کنیم.

3. یکی از فایده‌های زبان بدن در تشخیص صداقت افراد است. بهترین راه برای پی بردن به صداقت و راستگویی هرکس این است که به حالات صورت و بدن او در حین صحبت کردن توجه کنیم.

4. با شناخت اشارات بدن می‌توانیم به احساسات واقعی افراد پی ببریم. البته این موضوع کلی نیست و باید به موقعیتی که فرد در آن قرار گرفته‌اند نیز توجه شود.

5. با کمک زبان مثبت بدن به ویژه در جلسات کاری می‌توان علاقه به برقراری و ادامۀ ارتباط با افراد را به نمایش گذاشت و به ایجاد و حفظ رابطۀ سالم با دیگران کمک کرد.

6. در سخنرانی عمومی، داشتن اشارات بدن مناسب در هنگام صحبت کردن بسیار مهم است و می‌تواند روی مخاطب تاثیر بگذارد.

زبان بدن چه کاربردهایی دارد؟

1. تاثیر ملاقات‌های حضوری از تماس‌های تلفنی و گفتگوهای اینترنتی بیشتر است و دلیل مهم آن مبحث زبان بدن است. در ملاقات حضوری شما امکان تحلیل اشارات بدن فرد مقابل و تاثیرگذاری بر او از طریق اشارات بدنی خود را دارید، اما در گفتگوی تلفنی ممکن است تنها بر اساس لحن قضاوت کنید و یا قضاوت شوید.

2. تشخیص دروغگویی و صداقت فرد با تحلیل این علم به راحتی امکان‌پذیر است.

3. تشخیص استرس و ترس افراد با کمک اشارات بدن و صورت آنها امکان‌پذیر است.

4. پیش‌بینی موضع و رفتار و تصمیمات افراد با زبان بدن تا حد زیادی امکان‌پذیر است.

5. زبان بدن می‌تواند تاثیر بسیار مثبتی بر نتایج مذاکرات و جلسه‌های فروش داشته باشد.

6. کنترل زبان بدن در مصاحبه‌های شغلی می‌تواند تاثیر ویژه‌ای بر نظر کارفرما نسبت به متقاضی داشته باشد.

7. زبان بدن می‌تواند بر روابط بین فردی شما تاثیر ویژه‌ای بگذارد و در برقراری ارتباط مثبت با سایرین و تاثیرگذاری بر افراد به شما کمک کند.

آیا زبان بدن می‌تواند دردسرساز شود؟

در صورت کافی نبودن اطلاعات دربارۀ این موضوع و اکتفا کردن به چندین نشانۀ محدود از حرکات بدنی و اشارات صورت افراد، ممکن است این علم به جای آنکه برای شما فایده داشته باشد، دردسرساز شود.

یکی از اشتباهاتی که افراد در تحلیل زبان بدن با آن مواجه می‌شوند این است که یادشان می‌رود اشارات بدنی و صورت هر فرد باید در موقعیت خاص خودش تحلیل شود و بسیاری از این اشارات را نمیتوان به صورت کلی و بدون توجه به حرکات سایر اعضای بدن تحلیل کرد. برای مثال فردی را تصور کنید که در سرما ایستاده و حالت دست به سینه و تدافعی به خود گرفته است. این فرد را با شخصی که حالت دست به سینه در یک جلسۀ مذاکره فروش دارد مقایسه کنید. حالت دست به سینه فرد اول می‌تواند فقط مرتبط با سرما باشد و دلیل دیگری نداشته باشد اما حالت دست به سینه فرد دوم چنانچه با سایر نشانه‌ها نیز تایید شود می‌تواند نشان‌دهندۀ حالت تدافعی او نسبت به جلسه و یا حتی شخص شما باشد.

توجه به فرهنگ‌های مختلف نیز در تحلیل این علم مهم است. زبان بدن علمی نیست که بتوان دربارۀ آن کلی‌گویی کرد. ممکن است کلی‌گویی دربارۀ اشارات بدنی یک فرد سبب قضاوت نادرست شما شود. حالات روحی، بیماری‌های زمینه‌ای و بسیاری از موارد را باید مدنظر قرار دهید تا بتوانید تحلیل درستی داشته باشید.

 برخی از اشاره‌های بدنی نیز در یک فرهنگ یا جامعه استفاده شده و حالت نمادین دارند. درک اشارات بدن وابسته به فرهنگ و جامعه می‌تواند در نتیجه‌گیری شما تاثیر داشته باشد. برای مثال نشان دادن انگشت شست در فرهنگ‌های غربی به معنای تایید و در کشورهای اسلامی به معنای بی‌ادبی و گستاخی است. پس میتوان یکی دیگر از فواید زبان بدن را ارتباط با فرهنگ‌های مختلف ذکر کرد که این مسئله برای تاجران، جهانگردان، گردشگران و بسیاری از افراد دیگر که با فرهنگ‌های مختلف ارتباط دارند از اهمیت بالایی برخوردار است.

سخن پایانی

زبان بدن علمی است که یادگیری آن در دنیای امروز بسیار کارآمد است و تسلط بر آن برای هر فردی که به صورت اجتماعی زندگی می‌کند ضروری است. زندگی اجتماعی، انسان را ملزم به برقراری ارتباط با سایرین می‌کند و برای برقراری ارتباط نمیتوان از اهمیت زبان بدن غافل شد.

ما مدام در حال مخابرۀ احساساتمان به دنیا هستیم و این احساسات را از طریق حرکات چهره و بدن نشان می‌دهیم. ژست و حالت بدن ما، نوع رابطه و میزان فاصلۀ ما تا افراد، حالات چهره، نحوۀ برقرار کردن ارتباط چشمی و شیوۀ حرکت دادن مردمک و چشم، نحوۀ دست دادن، روش لمس اشیاء و در دست گرفتن آنها و حتی نفس کشیدن و بسیاری از جنبه‌های فیزیکی غیرقابل مشاهده مانند تعریق و دمای بدن را میتوان زیرمجموعۀ زبان بدن دانست که می‌توانند بر دیگران تاثیر مثبت یا منفی گذاشته و سبب قضاوت آنها شوند.

برای یادگیری این علم و تسلط بر اشارات دست‌ها، پاها، نحوۀ صحیح نشستن، نحوۀ صحیح دست دادن و بسیاری از موارد دیگر به بسته آموزشی زبان بدن مراجعه کنید.