سیمین دانشور از نویسندگان نامدار ایرانی است که با خلق رمان «سووشون» شناخته شد. سووشون یکی از بهترین و شناخته شده‌ترین رمان‌های فارسی است.

نگاهی بر شرح حال سیمین دانشور

سیمین دانشور یکی از نویسندگان و مترجمان مشهور ایران است و میتوان گفت که نخستین زن ایرانی است که شروع به داستان‌نویسی حرفه‌ای به زبان فارسی نمود. دانشور را با رمان معروف «سووشون» می‌شناسند که جزء بهترین و مشهورترین رمان‌های ایرانی است. برای آشنایی بیشتر با این هنرمند ایرانی با ما همراه شوید.

زندگی سیمین دانشور

سیمین دانشور که نام اصلی او سیمین‌تاج است در سال 1300 خورشیدی در شیراز زاده شده و در سال 1390 خورشیدی در تهران از دنیا رفته است. پدر و مادر او اشخاص برجسته و معروفی بودند. پدر او، محمدعلی دانشور، پزشک بود و مادر او به نام قمرالسلطنه حکمت، نقاش و مدیر هنرستان دخترانه بوده است.

او در دوران کودکی با اشعار حافظ و سعدی و آثار نویسندگانی همچون ناصرخسرو و بیهقی آشنا شد. او در سال 1316 توانست اولین مقالۀ خود را با عنوان «زمستان بی‌شباهت به زندگی ما نیست» منتشر کند. دانشور در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی و در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران ادامه تحصیل داده است.

 اولین حرفۀ رسمی او، معاونت اداره تبلیغات خارجی در رادیو تهران بوده است که با افرادی مانند احمد شاملو نیز همکاری داشته است. او پس از رادیو تهران، در روزنامه ایران مشغول به کار شده و برای نشریات مختلف با نام مستعار مقاله نوشته و ترجمه کرده است. نام مستعار او «شیرازی بی‌نام» بود و با این نام، مقالات مختلفی را به چاپ رساند.

سیمین دانشور در سال 1327، اولین کتاب خود را که شامل 16 داستان کوتاه است با نام «آتش خاموش» به چاپ رسانده است. سیمین پس از اخذ مدرک دکترای ادبیات فارسی با جلال آل احمد که یکی از نویسندگان مطرح ایران بود، ازدواج می‌کند. او در دانشگاه شاگرد اساتید معروفی مانند بدیع‌الزمان فروزانفر، ملک‌الشعرای بهار، احمد بهمنیار و عباس اقبال بوده  و مدتی نیز به عنوان رئیس کانون نویسندگان ایران فعالیت کرده است.

آتش خاموش

آتش خاموش را میتوان نخستین مجموعه داستانی به شمار آورد که با قلم‌زنی ایرانی به چاپ رسیده است. تعدادی از داستان‌های این مجموعه قبل از انتشار کتاب در نشریات دیگری چاپ شده بودند. این مجموعه با انتقادات فراوانی همراه شد. البته خود سیمین دانشور نیز بعدها اعلام کرد که از این اثر خود راضی نیست و به همین دلیل اجازه نداد که به چاپ مجدد برسد.

ازدواج سیمین دانشور با جلال آل احمد

ازدواج سیمین دانشور و جلال آل احمد در حالی صورت گرفت که پدر جلال با این ازدواج موافق نبود و در مراسم آنها حضور پیدا نکرد. صادق هدایت، نویسندۀ مطرح ایرانی نیز از جمله میهمانان مراسم ازدواج آنها بوده است. سیمین و جلال به مدت 20 سال با هم زندگی کردند و این ازدواج با مرگ جلال آل احمد به پایان رسید. دانشور مدعی بود که با وجود زندگی با یک نویسندۀ مطرح، هرگز از او تاثیر نپذیرفته و استقلال خود را در نویسندگی حفظ کرده است.

تحصیل در آمریکا

سیمین دانشور پس از ازدواج با جلال با بورسیه تحصیلی به آمریکا رفته و در رشته زیبایی‌شناسی تحصیل می‌کند. او در این سفر تنها بوده و نامه‌هایی که با همسرش رد و بدل کرده‌اند، بعدها در کتاب «نامه‌های سیمین دانشور و جلال آل احمد» منتشر شده است. او در آمریکا داستان‌نویسی و نمایشنامه‌نویسی یاد می‌گیرد.

استاد داستان‌نویسی او، والاس استگنر، رمان‌نویس مطرح آمریکایی بوده است. او در دوران زندگی در آمریکا موفق می‌شود دو داستان کوتاه به زبان انگلیسی در نشریۀ دانشگاه استنفورد منتشر کند. همچنین او در این مدت ترجمۀ «باغ آلبالو» اثر آنتوان چخوف و «رمز موفق زیستن» اثر دیل کارنگی و «دشمنان» چخوف را نیز انجام داد.

آثار سیمین دانشور

سیمین دانشور در سال 1334 به تهران بازگشته و به کار تدریس و نویسندگی می‌پردازد. او به مدت 20 سال در دانشگاه تهران تدریس کرده است. او در سال 1340 توانست دومین مجموعه داستان خود را با عنوان «شهری چون بهشت» منتشر کند. این مجموعه شامل ده داستان کوتاه است.

در سال 1348، دو ماه قبل از مرگ ناگهانی جلال آل احمد، رمان سووشون منتشر شد که مشهورترین اثر دانشور و یکی از پرفروش‌ترین رمان‌های معاصر ایران است. تنها همکاری او با همسرش مربوط به ترجمۀ کتاب «چهل طوطی» است که پس از مرگ جلال آل احمد منتشر می‌شود.

پس از آن، کتاب‌های «غروب جلال» در سال 1361، «جزیره سرگردانی» در سال 1372، مجموعه داستان «از پرنده‌های مهاجر بپرس» در سال 1376 و «ساربان سرگردان» در سال 1380 توسط سیمین دانشور منتشر شده است. البته کتاب «کوه سرگردان» نیز عنوان رمانی از دانشور بود که جلد سوم دو رمان «جزیرۀ سرگردانی» و «ساربان سرگردان» به شمار می‌آمد که دست‌نویس آن ناپدید شد و به چاپ نرسید.

سووشون

داستان سووشون در سال‌های پایانی جنگ جهانی دوم و در شهر شیراز رخ می‌دهد و نویسنده در این رمان به ترسیم فضای اجتماعی سال‌های 1320 تا 1325 می‌پردازد. علت انتخاب این نام برای کتاب، مشابهت میان یکی از شخصیت‌های داستان با سرنوشت سیاوش است که از شخصیت‌های محوری حماسۀ ملی در ایران بوده و جزء شخصیت‌های مهم شاهنامه فردوسی است. سووشون یا سیاوشان عنوان مراسمی است که در سوگ سیاوش برگزار می‌شد و هنوز هم این مراسم در برخی از شهرهای ایران اجرا می‌شود. این کتاب به زبان‌های مختلفی ترجمه شده و نمایش آن در سال 1379 و 1380 به روی صحنه رفته است.

در این رمان، نقشی که زنان می‌توانند در تحولات اجتماعی ایفا کنند ترسیم شده است و با وجود آنکه شخصیت زن محوری داستان در طول زندگانی خود مجبور شده که رفتارهای مردسالارانه را بپذیرد، اما در نهایت تبدیل به یک کنشگر اجتماعی می‌شود.

بزرگداشت سیمین دانشور

سیمین دانشور در سال 1390 و در سن 90 سالگی در منزل شخصی خود در تهران درگذشت. کوچه‌ای در نزدیکی منزل مشترک او و جلال آل احمد به نام وی نام‌گذاری شده است. این خانه سال‌ها محل تجمع نویسندگان مختلفی بوده و سیمین پس از مرگ همسرش به تنهایی در آن زندگی کرده است.