استراتژی اقیانوس سبز به دنبال دموکرات‌سازی دانش کسب و کار برای دستیابی به رشد پایدار است. اقیانوس سبز تلاش می‌کند برای مشتری اجتماعی امروز به خلق ارزش بپردازد.

استراتژی اقیانوس سبز

محیط کسب و کار امروزی در نتیجۀ جهانی­‌سازی یکنواخت شده است. تولید روزافزون اطلاعات و رشد زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی، سازمان­‌ها و مصرف‌کنندگان را به سمت مسئولیت‌­پذیری و اخلاقیات بیشتر در زمینۀ اقدامات تجاری و مصرف محصول سوق داده است. عوامل محیط کسب و کار و بازار در حال جابجایی هستند و رقابت از سطح جهانی به سمت پایداری در حال تغییر است و هدف، دستیابی به نوآوری بیشتر است که بتواند نیازها و انتظارات اجتماعی شرکت­‌ها و مشتریان را برآورده سازد.

از آنجا که تغییر، یک امر اجتناب­‌ناپذیر است، هر تغییر پایداری که بتواند به شرکت­‌های ذینفع منتقل شود، به افزایش تصاعدی دستاوردهای پیشین منجر می­‌شود. چنین تغییراتی اقیانوس­‌های آبی را از بازارهای بدون رقابت به سمت اقیانوس‌های سبز حرکت می­‌دهند که می­‌توانند خلق فضاهای پایدار بازار را برای سوددهی کوتاه‌­مدت، میان‌مدت و بلندمدت پیش­ بینی کرده و به آن دست یابند. همان­طور که استراتژی­‌های اقیانوس آبی تلاش می‌کنند تا با خلق ارزش جدید برای مشتری رقابت را بی‌معنا سازند، استراتژی‌های اقیانوس سبز می­‌توانند ماموریت و چشم‌­انداز شرکت­‌ها را نسبت به اقدامات موجود و سودآور اصلاح کنند و به خلق ارزش مناسب­تر برای مشتری منجر شوند.

استراتژی­‌ اقیانوس سبز را می­‌توان به عنوان توسعۀ منطقی یا طبیعی استراتژی­‌های اقیانوس آبی برای شرکت­‌هایی در نظر گرفت که هدفشان حفظ عملکرد در طول زمان است در حالیکه با چالش­‌های اجتماعی روزمره درگیر هستند.

به سمت نوآوری اجتماعی

امروزه شرکت­‌ها استراتژی­‌های توسعۀ خود را به سمت خلق راه­ حل­‌هایی سوق می‌­دهند که می­‌توانند چالش‌های اجتماعی یا زیست‌محیطی را توام با خلق ارزش اجتماعی، حل کنند. این مسئله نیاز به مشارکت و تعامل ذینفعان مختلفی دارد. شکل اخیر نوآوری که به عنوان نوآوری پایدار به آن اشاره شده است، همگرایی فرآیندهای سبز است که از رهبری شرکت، فرهنگ و توانمندی­‌ها شروع می‌­شود و به شکل سبد محصولات یا خدمات جدید ظاهر می­‌شود. نوآوری در کل نه لزوما بر روی عملکرد محصول یا خدمات بلکه بیشتر روی تاثیر اجتماعی که شرکت باید از طریق فعالیت­‌های کسب و کار خود خلق کند مورد تقاضا است.

تحول نوآوری به سمت ادغام ابعاد اجتماعی، ارزش‌های مشترک و ابعاد زیست‌محیطی سبب پایداری و اطمینان از کاربرد گسترده، بازگشت سریع سرمایه و البته مزیت رقابتی قوی می‌شود.

استراتژی اقیانوس سبز، رفتن به فراسوی اقیانوس آبی

شرکت­‌ها تاکنون روی نوآوری تمرکز کرده‌اند تا ضمن ماندن در رقابت، رقابت را رهبری کنند یا با خلق بازارهای جدید، رقابت را ترک کنند. استراتژی اقیانوس قرمز با رقابت بالا در بازار موجود مشخص می‌­شود، جایی که مرزها تعریف شده و پذیرفته شده‌اند. هدف یک کسب و کار این است که بر رقبای خود برتری پیدا کند و سهم بیشتری از بازار را به دست بیاورد. بهرحال همانطور که بازار شلوغ­‌تر می­‌شود، پتانسیل رشد محدودتر می‌شود و چشم‌اندازها برای سوددهی کاهش می­‌یابد و نوآوری، اهداف کوتاه‌­مدت را هدف می­‌گیرد که برای ایجاد مزیت رقابتی موقتی کافی است.

برعکس، اقیانوس آبی یک استراتژی را توصیف می­‌کند که فضای بازار جدید و بدون رقابت خلق می‌­کند. اقیانوس آبی تقاضاهای جدیدی خلق می­‌کند که رقابت را بی­‌معنا می­‌سازد. هر دو استراتژی اگر بخواهند نتایج سودده و بلندمدت خلق کنند، از نظر منابع و زیرساخت، پرهزینه هستند. هر دو رویکرد توسط استراتژی­‌های توسعۀ کسب و کار یا برای کوتاه‌مدت در یک بازار اشباع و قرمز و یا برای بلندمدت در یک بازار بی­‌رقابت و آبی بدون توجه به میزان هزینه و تلاش موردنیاز رهبری می‌شوند.

این دو مورد فضایی ایجاد می­‌کنند تا استراتژی سوم خلق شود که می­‌تواند با حفظ خصوصیات اقیانوس آبی به عنوان سیر تکاملی اقیانوس آبی عمل کند.

از آنجایی که دانش به طور پیوسته در داخل سازمان جریان دارد، نوآوری اقیانوس سبز از طریق دموکراسی کردن دانش می تواند فرصت‌های طولانی مدت سودآور و مقرون به صرفه­‌تری ایجاد کند.

با تسخیر و انتقال تقاضا به فضاهای جدید بازار، استراتژی اقیانوس سبز به شرکت‌ها اجازه می­‌دهد تا فعالیت خود را به رقابت و پایداری طولانی مدت تغییر دهند. استراتژی اقیانوس سبز از طریق نوآوری‌های اجتماعی مبتنی بر فناوری و تفکر به وجود می­‌آید.

نقشۀ راه از اقیانوس قرمز تا اقیانوس سبز

هرکدام از سه اقیانوس می­‌تواند به عنوان یک حوزۀ متفاوت بازار در نظر گرفته شود. انتقال از یکی به دیگری می­ تواند با یک سفر تحول سازمانی از طریق کانال­‌های فرآیندی که زیرساخت این انتقال و گذار را ایجاد می­‌کنند انجام شود اما بلوغ سازمانی برای مدیریت چالش‌های بازار و رقابت نیز مهم است.     

سازمان­‌هایی که در اقیانوس­‌های قرمز رقابت می­‌کنند و خواهان انتقال به اقیانوس آبی هستند، باید استراتژی­‌ها و اقدامات خود را از طریق کانال بنفش رنگ در شکل زیر تغییر دهند تا به اقیانوس آبی برسند. با استفاده از ابزارهای مدیریت استراتژی مانند SWOT، پستل و سایرین، شرکت­‌ها می­‌توانند فرصت‌هایی را بیابند تا بتوانند به یک بازار بدون رقابت که با شایستگی‌های اصلی آنها همخوانی دارد وارد شوند. علاوه بر این، آنها می­‌توانند تلاش کنند تا ساختار شرکت خود و جریان دانش را دموکرات‌سازی کنند و دستخوش تغییرات عملیاتی شوند که می‌­تواند نوآوری سریع‌­تری را سبب شود و در نتیجه از طریق ایجاد بازارهای جدید برای رسیدن به اقیانوس آبی خود را در رقابت متمایز کنند.

بهرحال اقیانوس­‌های آبی پایان سفر نیستند. سازمان­‌هایی که مایلند بر فعالیت‌های موجود متکی باشند و به سمت استراتژی‌های پایدارتر حرکت کنند باید از طریق کانال فیروزه­‌ای حرکت کنند تا به یک اقیانوس سبز برسند.   

چکیده‌ای از مقالۀ:

Green Ocean Strategy: Democratizing Business Knowledge for Sustainable Growth